Słownik pojęć filmowych cz. 2

Jeśli udało Ci się już przyswoić hasła z pierwszej części słownika pojęć filmowych, gdzie przybliżono nazewnictwo konkretnych ról w filmach, przyszła pora na kolejną partię haseł. W tej odsłonie skupimy się na pojęciach związanych przede wszystkim z planem zdjęciowym – miejscem kręcenia zdjęć, a także z kilkoma innymi, spokrewnionymi tematycznie określeniami.

Obiekt zdjęciowy (ang. location) – na planie najczęściej nazywany skrótowo lokacją od swojego angielskiego odpowiednika. Oznacza miejsce realizacji zdjęć, o którym mowa w scenariuszu. Warto pamiętać o tym, że jeden obiekt zdjęciowy może być odtworzony w kilku różnych lokalizacjach. Dla przykładu: wejście do restauracji może zostać nakręcone przed konkretnym lokalem, zaś jej wnętrze może być zrealizowane przy pomocy dekoracji w innym miejscu. W scenariuszu wyróżnia się trzy typy obiektów zdjęciowych:

• Atelier (ang. lot) – inaczej zwane halą zdjęciową. Oznacza studio filmowe, którego przestrzeń przeznaczona jest do budowy dekoracji pod wybraną produkcję. Zaletą kręcenia filmów w atelier jest duże zaplecze techniczne, w tym specjalnie przygotowane garderoby czy charakteryzatornie. W scenariuszu oznaczone skrótem AT lub HALA.
• Wnętrze (ang, interior) – miejsce realizacji zdjęć wewnątrz budynku, które jest względnie zamknięte. Takie wyróżnienie oznacza także często miejsce kręcenia poza studiem filmowym, wybrane z istniejących już wnętrz naturalnych, wspomniana już restauracja w całości kręcona w prawdziwym obiekcie. W scenariuszu oznaczone skrótowo WN lub INT.
• Plener (ang. exterior) – oznacza kręcenie scen na zewnątrz, w naturalnej scenerii w porównaniu do dwóch poprzednich miejsc, które są zamkniętą przestrzenią. Potocznie mówi się o kręceniu w plenerze. W scenariuszu oznacza się go skrótem PL lub angielskim odpowiednikiem EXT.

Próbne zdjęcia (ang. screen test) – to nic innego jak sceny realizowane w okresie przygotowawczym przyszłej produkcji. Tworzy się je w celu wyboru aktorów do filmu, dlatego jest to bardzo ważny element procesu castingowego. Bywa, że próbne zdjęcia połączone są z innymi próbami np. kostiumów czy charakteryzacji. Nazywane są wtedy próbami ekranowymi.

Próby aktorskie (ang. rehearsals) – odbywają się w ścisłej współpracy między aktorami i reżyserem. Próby można podzielić na trzy typy:

• stolikowo-czytane – są pierwsze w kolejności i jak sama nazwa wskazuje, odbywają się podczas specjalnego zebrania, gdzie na siedząco czyta się tekst wraz z innymi aktorami. Reżyser wówczas nadaje kierunek interpretacji tekstu.
• próby sytuacyjne – organizowane już najczęściej w otoczeniu pewnej dekoracji, zawierają próby gestykulacji czy konkretnego sposobu poruszania się. Szczególnie ważne w przypadku filmów toczących się na tle epoki lub wymagających skomplikowanych choreografii.
• próby inscenizacyjne – mają miejsce na planie przed nakręceniem ujęcia i polegają na ostatnim szlifowaniu gry aktorskiej w gotowej scenerii.

Off – pojęcie używane w różnorodnych kontekstach, zawsze jednak w związku z wydarzeniami toczącymi się „obok” realizacji zdjęć. Najczęściej o offie mówi się w kontekście dźwięku – stąd pojęcie offowy dźwięk, które oznacza odgłosy niesynchroniczne pochodzące zza ekranu. Często funkcjonuje również w kontekście hasła komentarz z offu, który dogrywany jest po zakończeniu zdjęć i dodawany do filmu na dalszym etapie.

Fotos (ang. still) – inaczej zdjęcie z planu zdjęciowego, które bardzo wiernie odtwarza kadr sprzed kamery. Fotosy realizuje się pomiędzy ujęciami w obecności aktorów, w pełnej charakteryzacji i przy gotowym oświetleniu. Tworzone przede wszystkim w celach promocyjnych filmu.

Werk (ang. set photo) – dla rozróżnienia warto znać jeszcze hasło, które również oznacza zdjęcie z planu zdjęciowego. Werk stanowi jednak fotografię z miejsca realizacji filmu w wersji roboczej tzn. przedstawia kawałek zaplecza filmowego. Przykładowo ilustruje pracę aktorów na planie podczas prób z reżyserem czy przygotowania w garderobach.

Zdjęcia „uciekające” (ang. on location scenes) – to materiały które wykorzystywane są do filmu jako przebitki, tło albo np. podkład pod efekty specjalne, a dotyczy ujęć sezonowych lub takich, na które w standardowym toku powstawania zdjęć do filmu nie ma czasu. Przykład zdjęć uciekających: film powstaje latem, ale potrzebne są przebitki zimowe, więc zdjęcia uciekające są kręcone właśnie zimą.