Polski
Praca na planie filmowym oprócz oczywistego uczestnictwa w procesie powstawania danego dzieła, wiąże się także ze znajomością pewnej ilości branżowych określeń. Tak, jak w każdej branży występuje tu pewien żargon, którego znajomość jest niezbędna w kontakcie z innymi osobami pracującymi przy projektach filmowych. Z tego cyklu dowiesz się, co oznaczają konkretne pojęcia oraz w jakim kontekście możesz ich używać. Jeśli masz już pewne doświadczenie, na razie możesz potraktować je jako powtórkę.
W pierwszej części cyklu znajdziesz podstawowe, ale najważniejsze dla aktora pojęcia. Choć wiele z nich możesz znać lub wytłumaczyć intuicyjnie, niezbędne jest ich dokładne rozróżnienie. W końcu biorąc udział w castingach i różnego rodzaju przesłuchaniach, na pewno będziesz chciał świadomie decydować o tym, jakie role chcesz odgrywać.
Rola pierwszoplanowa (ang. leading role) – zamiennie nazywana rolą główną, a w dosłownym tłumaczeniu oznacza rolę prowadzącą, czyli taką, która ma najważniejsze znaczenie dla toczącej się akcji. Cała konstrukcja fabuły toczy się wokół tej właśnie postaci. W dużych produkcjach najczęściej odgrywana przez aktorów, którzy posiadają pewną renomę i duże doświadczenie, ponieważ taki angaż oznacza także duży kredyt zaufania. Nie przejmuj się, pomimo takiej tendencji wielu twórców decyduje się na zatrudnienie nieznanych twarzy. Tak było w przypadku Agaty Trzebuchowskiej, która odegrała w “Idzie” Pawła Pawlikowskiego rolę pierwszoplanową.
Rola drugoplanowa (ang. supporting role) – to określenie stosuje się do roli, która w konstrukcji całego filmu jest wyraźnie mniej widoczna od pierwszoplanowej. Bohaterowie drugiego planu charakteryzują się jednak tym, że mają znaczący wpływ i istotną relację z głównymi postaciami w filmie. Często taka osoba doprowadza do punktu zwrotnego w historii pierwszoplanowych bohaterów. Niejednokrotnie zdarza się, że to właśnie odtwórcy drugiego planu kradną serca widzów.
Rola epizodyczna (ang. bit player) – skrótowo nazywana po prostu epizodem. To pojęcie przypisuje się aktorom, którzy występują w filmie na dalszym planie i przeważnie są dość luźno powiązani z najważniejszymi wątkami w fabule. Powszechnie uważa się, że epizodysta wypowiada co najmniej jedną kwestię dialogową. Zdarza się jednak, że epizod jest niemy.
Cameo – to szczególna odmiana postaci epizodycznej, którą odgrywa popularna, łatwa do zidentyfikowania postać. Może to być nie tylko aktor, ale również jakakolwiek znana na świecie osoba, która przyciągnie swoją obecnością wielu widzów. Mistrzem występów cameo był Alfred Hitchcock, który pojawiał się w większości swoich filmów.
Statysta (ang. crowd artist/extra) – określenie osoby, która przede wszystkim współtworzy w filmie tło dla rozwoju całej akcji. Statystów zwykle zatrudnia się do odgrywania scen masowych np. są osobami w restauracji, widownią na koncercie, przechodniami itp. Statyści zwyczajowo są postaciami anonimowymi, trudno rozpoznawalnymi oraz nie wypowiadają w filmie żadnych kwestii.
Naturszczyk (ang. non-professional actor) – to żargonowa nazwa wskazująca na niezawodowego aktora, który bierze udział w filmie. Celem zatrudnienia osób bez profesjonalnego wykształcenia aktorskiego jest uzyskanie realistycznego efektu. Najczęściej tyczy się to konkretnych grup zawodowych, które mają po prostu odegrać same siebie np. robotników. Warto zdecydować się również na taki początek kariery. Tak zadebiutował np. Jan Himilsbach w “Rejsie” Marka Piwowskiego, a później zagrał jeszcze w wielu polskich filmach.
Dubler (ang. stunt double) – szczególny rodzaj aktora, który na planie filmowym zastępuje innego, najczęściej pierwszoplanowego odtwórcę. Dublera zatrudnia się zwykle wtedy, gdy wymaga się od postaci konkretnej umiejętności np. gry na pianinie czy określonego wyglądu (ale bez pokazywania twarzy dublera). Często bywa tak, że dublerów zatrudnia się do realizacji scen o dużym ryzyku. Wtedy dublerami są wykwalifikowani kaskaderzy.
Stand-in – żargonowe określenie na osobę, która zastępuje aktora np. na ujęciach testowych, przymiarkach czy planie zdjęciowym oraz jest podobna do niego wzrostem, sylwetką, długością/kolorem włosów etc. Taka osoba w pewien sposób „odbija” postać grającego i daje autorowi zdjęć szansę na wcześniejsze ustawienie konkretnych parametrów światła czy ruchu kamery przed właściwą realizacją. Ujęcia ze stand-inem nie zostają wykorzystane w filmie, są tylko materiałem pomocniczym. Pomaga to zaoszczędzić czas aktorów, którzy w tym momencie mogą przygotowywać się do zdjęć na próbach.
